Rozwój społeczny dotyczy każdego z nas, jest zjawiskiem bardzo powszechnym. U każdego może przebiegać nieco inaczej, ale w pewnych kwestiach zauważalne są elementy tożsame. Każdego dnia, niezależnie od wieku, nasz mózg zbiera i interpretuje mnóstwo informacji „społecznych”, które są nam potrzebne do rozumienia otaczającego nas świata, czyli między innymi do prawidłowego interpretowania zachowań i intencji innych osób. Informacje te pomagają nam także w adekwatnym reagowaniu na rozmaite sytuacje społeczne i tworzeniu jakościowych relacji z innymi ludźmi.
Proces rozwoju społecznego rozpoczyna się od dnia naszych narodzin. Dziecko od momentu przyjścia na świat staje się istotą społeczną, wyposażoną przez naturę w podstawowe mechanizmy dążenia do nawiązywania i podtrzymywania interakcji z drugą osobą, a więc nabywania preferencji wobec bodźców społecznych. Oznacza to, że mózg dziecka od samego początku „wybiera” kierowanie uwagi na twarz, głos i ruch ludzki. W mniejszym stopniu koncentruje się na przedmiotach, dźwiękach otoczenia czy ruchu mechanicznym. Ta „priorytetowa” uwaga powoduje, że dziecko już od pierwszych tygodni swojego życia kieruje swoje spostrzeganie na mamę i tatę. Sprawność w tym zakresie daje maluchowi szansę obserwowania i naśladowania otoczenia, a co za tym idzie – kształtowania umiejętności społecznych.
U dzieci mających zaburzenia ze spektrum autyzmu obserwujemy trudności w zakresie rozwoju właśnie tych podstawowych i pierwotnych mechanizmów. Brak lub osłabione zainteresowanie bodźcami społecznymi (twarzą, głosem i mimiką) zakłóca proces uczenia się przez naśladowanie, a w konsekwencji powoduje zaburzenia myślenia społecznego. Dzieci z ASD przejawiają trudności w rozumieniu i wyrażaniu emocji, wyobrażaniu sobie stanów mentalnych innych osób, a także w adekwatnym i elastycznym reagowaniu na zmieniające się sytuacje społeczne. Nie potrafią one odczytywać komunikatów językowych oraz pozajęzykowych w taki sposób, jak inni. Dziejący się w ich umyśle proces „przetwarzania” zdobytych informacji różni się od interpretowania osób, które nie mają zaburzeń ze spektrum autyzmu.
Dlatego też głównym obszarem, nad którym pracujemy z naszymi małymi pacjentami ze spektrum autyzmu, jest rozwój społeczny i komunikacja. Naszym celem nie jest „wyuczenie” dziecka określonych zachowań i mechanicznego wykonywania określonych zadań. Dążymy do tego, by wyposażyć małego człowieka w „narzędzia”, które pozwolą mu rozumieć i interpretować otaczający go świat. Dzięki odpowiednim umiejętnościom i prawidłowym ich wykorzystywaniu dziecko może czuć się bezpiecznie w otoczeniu społecznym i dzięki temu swobodnie nawiązywać prawidłowe jakościowo relacje z innymi osobami.
Do tych podstawowych umiejętności społecznych, należą:
